سلام.
وقت بخیر.
از قول شفیعی کدکنی در جایی خواندم : وقتی قدرت احضار کلمات کم میشود سر و کلهٔ عناصر دیگری مانند سهنقطه بیشتر پیدا میشود.
در یک سرودهٔ سیزده بیتی، حدود هشت یا نه بار استفاده از سهنقطهگذاری- و اکثراً بیش از سهنقطه- حتی اگر بخواهد پیام و لحن خاصی را القا کند- که چنین اتفاقی هم نیفتاده- خوانندهٔ شعر را سردرگم می کند و اینجاست که مکثهای پی در پی خواندن شعر، نقل قول مذکور را قوت میبخشد.
۱.باران همیشه حرفی برای گفتن دارد، و برای شنیدن و دیدن و بوییدن و.....
اما باران در محدودهٔ آسمان تا زمین از چه می تواند حرف بزند که تازه باشد و مطلع شعر با آن دلنشین بشود؟ از رعد و برق؟ از رگبار؟ از تندر؟ یا از سیلاب که هیچ شناختی از آن ندارد؟
شاید هم از مادرش ابر.
وقتی هوا ابری ست باران حرف دارد
۲.هنگامی که به اطراف خود نگاه میکنیم یا در صدد جستجوی چیزی هستیم و یا به هوای تماشای منظره ای.
اطراف، جمع طرف است و (طرفهای من دهان از درد وا کرده) بی معنی است و از نظر دستوری غلط.
منظور شاعر احتمالاً این است که در اطرافش همهچیز دهان واکرده اند تا از درد بگویند ولی در منظوم کردن آن موفق نبوده است.
۳.در این غزل خودکار بیجان حرف دارد
ترکیب خودستایانهٔ شعر- و نه شاعر-: (در این غزل) می توانست عمومی تر باشد مثلاً:
ًدر هر غزل
حتی همین
میدانم این
بی شبهه این
۴.این درست است که شاعر نحو را فدای ترکیب میکند، اما اجزای نحو نمیتوانند به یکباره نادیده گرفته شوند:
از (چکهچکه) درز سقف خانه پیداست، بسیار نارسا ست، انگار که( چکهچکه) خودش منظر و تماشاگاهی مثل پنجره است.
هرچند، یکی از معانی درز سوراخ است اما در زبان امروز، درز برای دیوار و پارچه استفاده میشود و به ندرت برای سقف و کف به کار میرود.
با توجه به موسیقی درونی شعر، درستش میتوانست این باشد:
از چکچکِ سوراخِ سقفِ خانه پیداست.
۵.بداهه سرودن بسیار خوب است، اما نباید بداهه را به قول عکاسها بدون رتوش ظاهر کنیم:
نخ سوزنش ساکت ولی.... هان .....حرف دارد
آیا (نخ سوزن) حرف دارد؟
(مادر) حرف دارد؟
یا قافیهٔ (هان)؟
شاید این بهتر باشد:
نخ سوزنش اما کماکان حرف دارد.
۶.برق ِ پلاک ِ خاک خورده لای مرداب
پلاکِ خاکخوردهٔ لای مرداب، چگونه میتواند برق بزند؟
روی مرداب هم رؤیتاش سخت است چه برسد به لای مرداب.
۷.متأسفانه در مقطع شعر نیز شاعر توجهی به دستور زبان ندارد:
اینجا جنوبی های تبریز و شمال است
همچنان مبهم.
نکتهٔ آخر اینکه سهنقطه و نقطه گذاری بی حدو حصر، نه تنها کمکی به القای معنای مورد نظر نمیکند،که حتی در سپیدسرایی هم افراط در آن نکوهیده است. چه برسد در غزل که چشمآزار هم میشود.
امروزه در دروس نگارش و ویرایش نقطهگذاری های این چنین، تابع اصول خاصی هستند.
اکرم بهرامچی
1400/5/31 در ساعت : 4:45:2
سلام آقای ارغوان گرامی
ممنونم .....وقت گذاشتید و بیت بیتم را نظاره گر ......بودید
|