آخرین اخبار

ادبیّات تعلیمی و اخلاق ما ایرانیان
محمدرضا ترکی

ادبیّات تعلیمی به معنی ادبیّات اخلاق گرا نوع غالب در ادبیّات فارسی است و همواره سخنوران ادب فارسی حتی در آفرینش مضامین حماسی و غنائی هم نهایتاً به اخلاق و آموختن آن توجّه داشته‌اند.

در این میان برخی که عادت دارند همه چیز را واژگونه ببینند و همگان را بر کیش خود بپندارند، گرایش اخلاقی موجود در متون کهن فارسی را نشانۀ رواج بی‌اخلاقی در جامعه ما از گذشته تا کنون می‌پندارند و می‌گویند: اگر ما ملّتی بی‌اخلاق نبودیم این همه ادبیّات تعلیمی برای اصلاح اخلاق ما نوشته نمی‌شد و امثال سعدی آن همه از خوبی اخلاقیّات برای ما سخن نمی‌گفتند!

این استدلال مغالطه‌آمیز مثل آن است که کسی مثلاً گرایش سینمای هند به مضامین عاطفی و گریه‌آور را علامت قسیّ‌ّالقلب بودن و خشونت ذاتی هندی‌ها بداند و بگوید اگر هندی‌ها آدم‌های خشن و بی‌رحمی نبودند لازم نبود این‌همه فیلم گریه‌دار برای تلطیف عواطف آن‌ها ساخته شود؛ یا مثلاً کسی ملّت‌هایی را که آفریننده ادبیّات حماسی بوده‌اند مردمی ترسو و بزدل و مردمانی را که ادبیّات ملّی در میان آنان رواج دارد ملّتی دشمن ملّیّت و کسانی را که آفریننده بزرگ‌ترین شاهکارهای هنری مذهبی بوده‌اند موجوداتی ضدّ دین و نویسندگان آثار علمی را مردمانی جاهل و... بپندارد و بگوید اگر این‌ ملّت‌ها فاقد این ویژگی‌ها نبودند دلیل نداشت این همه بر این موضوعات تأکید کنند!

واقعیّت آن است که ما ایرانی‌ها مثل بقیّه خلق خدا نه مجسمۀ معصومیّت و بی‌گناهی هستیم و بوده ایم و نه نماد بی‌اخلاقی و ریاکاری و همیشه خوب و بد و زشت و زیبا در میان ما وجود داشته و متاع کفر و دین در میان ما بی‌مشتری نبوده است امّا به گواهی متون ادبی که آیینه هویّت و فرهنگ ماست، همیشه برای اخلاقیّات اهمّیّت و ارزش قائل بوده‌ایم و امیدواریم از این پس هم روح حاکم بر ادبیّات و به ویژه شعر ما همین باشد!

تاریخ ارسال :   1396/1/20 در ساعت : 23:49:26       تعداد مشاهده : 397