«ظلم ستیزی»،با پیوند شعر آیینی و انقلاب
رضا اسماعیلی
مقام معظم رهبری در دیدار اخیری که با شاعران و ذاکران خاندان رسالت (علیهم السلام) داشتند، مثل همیشه بر نکاتی عمیق و قابل تامل دست گذاشتند. مطالبات رهبر انقلاب از شاعران و ذاکران را می توان در سه محور زیر خلاصه کرد:
1 – نگاه معقول و منطقی به دین، پرهیز از برداشت های عامیانه و سطحی و بیان مسائل جعلی و توهمی
2 – تبیین سبک زندگی ایرانی – اسلامی
3 - تاکید مجدد بر پیوند «شعر آیینی» با «شعر انقلاب»
یکی از محورهای مهم بیانات رهبر انقلاب، توصیه اکید به امانتداری در شعر دینی و آیینی است. ایشان در دیدار اخیرشان نیز فرمودند:«مدح و مصیبت ائمه (علیهم‌السلام) بخش مهمی از شعر دینی است، اما در این بخش باید سخنان معقول، منطقی و برخاسته از نگاه و سلیقه‌ی درست به کار برده شود و از برداشت‌های عامیانه و سطحی، و بیان مسائل جعلی و توهمی پرهیز شود.»
امین شعر انقلاب طرح مسائل غلط و خلاف آموزه های دینی و قرآنی را در شعر آیینی جایز نمی دانند و بر این دقیقه پای می فشارند که شعر اصیل دینی باید «متکی و مستند به معارف حقه الهیه» باشد. تا آنجا که به یاد دارم، ایشان در تمام دیدارهایی که با شاعران و ذاکران اهل بیت در طول سالیان بعد از انقلاب داشته اند، هر گاه در حضورشان شعر یا مرثیه ای خوانده شده که با روح دین و آیین در تقابل بوده، بدون هیچ ملاحظه ای به شاعر و مداح آن تذکر داده و خواستار اصلاح شعر یا مرثیه شده اند.
دقیقه دیگری که در دیدار اخیر مقام معظم رهبری با شاعران و ذاکران اهل بیت(ع) مورد تاکید قرار گرفت، تبیین سبک زندگی «ایرانی – اسلامی» به زبان شعر است. ایشان فرمودند:«امروز در اروپا و آمریکا، مراکز و دستگاه‌هایی با هدف مشخص و اعلام‌شده برای تغییر سبک زندگی در کشورهای غیرغربی - به ویژه ایران اسلامی - وجود دارد... در مقابل این هجمه، دفاع کردن و دور خود حصار کشیدن کافی نیست، بلکه می‌توان با تبیین سبک زندگی اسلامی و بیان مفاهیم و مبانی اخلاقی، سیاسی و فرهنگی در قالب شعر به وظیفه‌ی خود عمل کرد.»
مطالبه رهبر انقلاب از شاعران دینی و آیینی این است که با بهره گیری از میراث ماندگار پیامبر خاتم ( ص ) – قرآن و عترت - از مدح و منقبت صرف فاصله بگیرند و همچون شاعران صدر اسلام بر مسند پیام رسانی تکیه زده و در این ساحت مقدس به دنبال ترویج حکمت‌های دینی و احیای مکارم اخلاقی باشند. به عبارت دیگر باید با به تصویر کشیدن سیره عملی بزرگان دین، از زبان شعر برای سوق دادن اقشار مختلف جامعه به «سبک زندگی اسلامی» استفاده کنیم.
آخرین محور بیانات رهبری تاکید در دیدار اخیر، تاکید بر پیوند «شعر آیینی» و«شعر انقلاب» و حرکت در مسیر «ظلم ستیزی» است. ایشان فرمودند:«مبارزه با ظالمان منحصر به مبارزه با شمشیر نیست و امروز تبلیغات در دنیا حرف اول را می‌زند که می‌توان با ابزار بیان و شعر با ظالمان مبارزه کرد.»
متاسفانه گاهی شاعران آیینی خرج خود را از شعر انقلاب جدا می کنند و بی توجه به مقتضیات زمان به راه خود می روند. این تفکیک و جدایی تبعات جبران ناپذیری برای انقلاب دارد که کمترین آن انفعال و بی تفاوتی نسبت به مسائل داخلی و جهان اسلام و سرودن شعری خنثی و بی خاصیت است. حال آن که اگر به بازخوانی شعرهای شاعران نسل اول ودوم که در فضای انقلاب و سال های دفاع مقدس بالیده بودند بپردازیم، خواهیم دید که این شعرها هر چند پیشانی نوشت «شعر آیینی» را نداشتند، ولی به معنای واقعی کلمه - هم در صورت و هم در سیرت - شعر آیینی بودند. ولی بسیاری از شعرها که این روزها عنوان شعر آیینی را بر پیشانی خود دارند، به خاطر کژتابی های مضمونی و اعتقادی ، نه تنها شعر آیینی نیستند ، بلکه به نوعی در مسیری مخالف با روح دین و آیین حرکت می کنند ! شعرهایی که به خاطر بی توجهی به مسائل جهان اسلام، عصبیت های دینی را تحریک کرده و «وحدت امت اسلامی» را به خطر می اندازند.
از این منظر، سخت بر این باورم که شعر اصیل دینی و آیینی ما شعر انقلاب ، دفاع مقدس و پایداری ست و نسل های جوان شاعران آیینی روزگار ما باید سروده های شاعران نسل اول و دوم انقلاب را الگو و سرمشق خود قرار دهند تا از فرو افتادن در دامچاله های اعتقادی و مضمونی در امان بمانند. امید آن که استادان و پیشکسوتان عرصه شعر دینی و آیینی با تامل در توصیه ها و رهنمودهای راهگشای رهبر معظم انقلاب، و برای هدایت قافله شعر آیینی به سرمنزل رستگاری - پیش از آن که این قافله سر از ترکستان در آورد - چاره ای بیاندیشند . اینچنین باد .
تاریخ ارسال :
1395/12/8 در ساعت : 11:45:43
تعداد مشاهده :
376