نگاهی اجمالی به شعر امام(ره)
پرویز عباسی داکانی
امام خمینی(س) را باید در شمار علمایی دانست که به شاعری نیز پرداخته‌اند، علمایی چون: خواجه نصیر الدین طوسی، ابن سینا، ملاصدرا، شیخ بهایی، فیض کاشانی، میرداماد، حاج ملا هادی سبزواری و علامه طباطبایی. بی‌تردید مقام عرفانی امام(س) والا و قابل توجه است و روح لطیف عرفانی او با الطاف شعر درهم آمیخته و شعرهای عرفانی خوبی را ایجاد نموده است. صحنه عرفان همیشه شاعر پرور بوده است و هنرمندان بزرگی چون: حافظ، مولانا، عطار، سنایی، ابن عربی، ابن فارض را به ما معرفی کرده است.
اين آن‌چيزي است كه در فرهنگ ما سابقه دارد و به قولي شاعران شاگردان خدايند و «الشعراء تلاميذ رحمان» يا به قولي ديگر مي‌شود گفت «پيش و پسي بست صف كبريا/ پس شعرا آمد و پيش انبيا». شعر به نوعي تنه به شرع مي‌زند، در نتيجه نسبتي فراتاريخي وجود دارد كه زبان شعر زبان ازل و حقاني است و لذا چون با خيال هم آميخته مي‌شود به بالاترين مراتب مي‌رسد.
امام(ره) شاعري خودشان را به نوعي با شاعران بزرگ پيشين حساب مي‌كنند. وي در جايي مي‌فرمايند: «شاعر اگر سعدي شيرازي است/ بافته‌هاي من و تو بازي است». حكيمان و شاعران گذشته ما نيز به نوعي روحاني هم بودند. به طور مثال خود سعدي در نظاميه تحصيل كرده است. اين موضوع بحث مفصلي مي‌طلبد كه بزرگان و عالمان ما نيز شاعر بودند. حتي در ميان معاصران مي‌توان علامه طباطبايي را نام برد يا با يك نسل قبل‌تر آيت‌الله كمپاني را در نجف مثال زد، يا حاج ملاهادي سبزواري، ملاصدرا و ميرداماد و... همه شاعر هم بودند و امام(ره) در امتداد همان بُعد تاريخي قرار دارند كه همه علماي ما به نوعي اهل هنر هم بودند و بالاترين هنر هم در تاريخ ما شعر است.
امام(ره) در عين حال خيلي حافظانه شعر مي‌گفتند و كارهايي كه ايشان انجام مي‌دادند در نوشته‌هاي فلسفي و عرفاني‌شان هم ديده مي‌شود. ايشان همچنين بسياري از ابيات مولانا و حافظ را به شيوه و سبك خودشان شرح كرده‌اند. حتي داستاني شنيدم كه نادر نادرپور در قم امام(ره) را ديده بودند و ايشان در باره حافظ و مولانا سخناني گفته بودند كه براي آن شاعر حرف‌هاي عميق و پرمغزي به حساب مي‌آمد. نادرپور كه خودش جزو شاعران سرآمد بود، امام(ره) را از حيث شعر فهمي بالاترين معاصرين فرض كرده است. امام(ره) همچنين به گواه آثار فلسفي و عرفاني‌شان هم با سنت ديرين شعر عرفاني پارسي انس و الفت داشتند و در همان راستا شعر ايشان نيز شعري عرفاني است و مي‌دانيم كه زبان عرفاني اصطلاحات ويژه خودش را دارد و امام(ره) نيز به گواهي آثارشان با آن نمادگرايي ويژه زباني نسبت تام و تمام دارند و در شعرشان نيز اين خصيصه ديده مي‌شود.
تاریخ ارسال :
1395/11/12 در ساعت : 11:12:53
تعداد مشاهده :
371