آخرین اخبار

خیال،دژهوش ربا یا سرزمین اوهام «حمید خصلتی»
گفتار دوم
پس تا اینجا میتوان گفت برای ایجاد خیال چند عنصر نیاز است
1-نگاه کردن به عنوان مهمترین عامل ایجاد خیال
در علم روانشناسی دیدن را یک رویداد غیر ارادی ونگاه کردن را یک رویداد ارادی می دانند وبیش از60درصد از یادگیری انسانها از طریق دیدن اتفاق می افتد وآنچه از اهمیت بیشتری برخوردار است نگاه کردن است.در آموزه های دینی ما هم به این گونه از دیدن یعنی نگاه کردن توجه بسیاری شده است.شاید جالب باشد اینکه نابینایان قدرت خواب دیدن به شکل معمول آن را ندارند زیرا خواب دیدن هم چون خیال یک دوباره سازی یا خلق تصویر در ذهن است وچون مقدمه خلق این تصاویر نگاه کردن است،فرد نابینا قادر به دوباره سازی وخلق اینگونه تصاویری نیست.افراد نابینای مادرزاد فقط قدرت باز آفرینی صدا ها وحس لامسه رادارند.
خیال نقش تو در کارگاه دیده کشیدم
نگاه کردن با دقت،تامل وتفکر همراه است که خود عامل مهمی در ایجاد تخیل محسوب میشود
2-توانایی ذهنی برای ثبت دوباره تصاویر وتجزیه تحلیل آن درجایی که نام آنرا خیال یا مخیله می نامیم.
3-تصویری ذهنی که از یک پدیده یا شی در ذهن ایجاد شده است(تجسم کردن)
4-کشف وایجاد روابطی بین دو یا چند پدیده که بتوان آنها را به جای هم یا در کنار هم به گونه ای به کاربرد که هم فرم درونی وهم فرم بیرونی واژگان و در نتیجه سطرها متحول شود.
و چند نکته ی دیگر:
• حتما شعر نباید حاصل عرق ریزان روح باشد. از تصور کردن وتخیل نهراسیم. برای سیاه کردن کاغذ بی قرار باشیم.
• از سیاه کردن ودور انداختن کاغذ نترسیم/بسیار بنویسیم وپاره کنیم
• با خیال مان سفر کنیم این طرف وان طرف برویم. محیط را زنده ببینیم با هر موجودی حرف بزنیم.
• نباید به خیالمان دیکته کنیم بلکه خیال باید راه را به ما نشان بدهدباید به خیال اعتماد کنیم
• یک دفتر یاد داشت سوژه داشته باشیم. هر اتفاق وهر ذهنیت می تواند بعد ها به شعری تبدیل شود
• شعرها در درون ما هستند فقط باید آنها را کشف کنیم
• خیال را مرعوب قالب وسبک وشیوه ومانند آن نکنیم
• نقد وتحلیلا شعار به تخیل کمک می کند

تخیل جان مایه تمامی آثار هنریست تخیل به همان اندازه که ذاتیست، به همان اندازه از شرایط فردی، اجتماعی و سیاسی زمانه هنر مند الهام می گیرد وباعث روشن بینی وبعضا روشنگری می شود.
تخیل همچنین میتواند باعث تغییر نگرش در انسان بشود. هر هنرمند جنبه خاصی از واقعیت را بر گزیده، آن را در یک فرایند عینی وبا یاری واژگان به مخاطب عرضه می کند. زمانی که ما، تصویر ها ،نماد ها وکد های منتخب هنر مند را قبول کردیم، خواسته یا ناخواسته جهان راازدیداونگاه می کنیم.
ویژگی ها واهمیت تخیل:
1-در تخیل محدودیت وجود ندارد در حالی که در جهان واقعیت ها همه چیز محدود است می شود روز را شب دید وشب را روز
2-در تخیل همه چیز غیر واقعی ومجازی هستند حتی پدیده های واقعی ومادی
3-در تخیل مکان وزمان در سیطره ما قرار می گیرد
4-در تخیل همه ی ناشدنی ها شدنی می شوند.

مراتب تخیل
1-تخیل بازسازی یا یادآوری ومرور تصویری پدیده ها :یکی از کارکرد های تخیل بازسازی نقش یا نگاره ی مجازی از پدیده هایی است که قبلا توسط چشم دیده شده است . در این مرحله از تخیل ،ذهن انسان مانند آیینه عمل می کند واز آنچه توسط چشم دیده شده ،تصویری در ذهن ایجاد می کندوگاه به مرور وتکرار ویا تجزیه تحلیل آن می پردازد.
به یک شی نگاه کنید وچشمان خود را ببندید انچه در ذهن شکل می گیرد تصویری از آن شی است که ابتدایی ترین شکل خیال است.
تفاوت خیال با آیینه:آیینه فقط آنچه هست را بازنمایی میکند اما خیال میتواند تصاویری خلق کند که تابه حال وجود خارجی نداشته است
2- تخیل آفرینش گر :
در این مرتبه از تخیل انسان با استفاده از قدرت ذهن به آفرینش تصاویر وگاه زنجیره هایی از تصاویر مرتبط می پردازد که در جهان خارج وجود ندارد
این تصاویر حاصل قدرت خلاقانه ی ذهن است زبان ادبیات ( به‌ویژه شعر ) زبانی است تداعی‌گر و فرایند تداعی نیز صرفا به یاری تخیل آفریننده ادبیات صورت می‌گیرد . می توان گفت شاعر موفق کسی است که با یاری قدرت خیال ، عناصر گوناگون و گاه بسیار متفاوت درون خویش و دنیای برونی را به یکدیگر مربوط می‌سازد واثری واحد ومنسجم را می آفریند . به نظرم امر واقعی از نظر من این نیست که کپی‌برداری کنیم از رویدادهایی که همین لحظه دور و بر تو می‌چرخد. کار هنر این است که واقعیت‌های عینی را تحریف می‌کند و از آن‌ها یک واقعیتی به نام واقعیت هنری می‌سازد که از واقعیت عینی تغذیه کرده است، اما خودش واقعیتی است در کنار واقعیت‌های دیگر
شعر خوب یک دروغ هنری موفق است.اصلا "خیال آفرینش گر" یعنی شکل گیری دروغی هنری،یعنی وانمود کردن چیزی که نیست
قوه خیال ، شکل گرفته و ثابت نیست و همچون عضلات بدن قابلیت پرورش و رشد دارد . بنابراین شاعر هر چه بیشتر « تمرین تخیل » کند ، در رسیدن به فکر اولیه توفیق بیشتری خواهد داشت . ممکن است شما هم بر این باور باشید که لزوما باید مراحلی در ذهن طی شود تا دست به قلم ببرید و بنویسید ، در حالی که « نوشتن » حتی بدون قصد قبلی با بهانه ای بسار جزئی و پیش پا افتاده نیز می تواند به یافتن یک فکر اولیه منتهی گردد . در حقیقت این فکر اولیه است که نویسنده را انتخاب می کند و نه بالعکس . سوژه ها ، خوب یا بد، باید در دفتری یاداشت شوند تا بعد سر فرصت بتوان از آنها استفاده کرد .
در بالاگفته شد که اولین گام برای تخیلی زایا نگاه کردن است
شاعران نگاه می کنند و می شنوند می بینند وسپس تصویر می کنند.
به طور مثال از حرف های که در اتوبوس می شنوید می توانید سوژه های مختلف برای شعر پیدا کنید. مصالح کار شما آشکارا پیش چشم شماست و فقط باید چشم بندهایتان را بردارید و آن ها را ببینید . می توانید از روزنامه ها ، مجلات، بازیها و مسابقات ورزشی و فیلم های تلوزیونی یا حتی یک تیتر یا آغاز و جمله کوتاه یک مقاله یا داستان یا شعر فکر های اولیه بکر و نابی بدست آورید . یادمان باشد شاعر برج عاج نشین نیست.باید برای شعر مورد توجه مخاطب امروز با او زندگی کرد.شعر درمحیط زندگی در اجتماع ودر همین بده بستان های روز مره پنهان است.

تاریخ ارسال :   1393/1/31 در ساعت : 0:5:28       تعداد مشاهده : 2680