نامگذاري مصراع ها

درست است كه شعر شناسان جهان در بررسي شعر ، به وضع شعر در زباني خاص مي پردازند ؛ و از اين لحاظ نيز با توجٌه به تفاوت هاي بين زبان ها كاملا" حق دارند ؛ امٌا تفاوت هاي بين زبان ها « استثنا آت » به شمار مي روند ؛ و تركيب مصراع ها در زبان هاي گوناگون برحسب « قواعد » ، يكي ، يا تقريبا" يكي هستند (1) .

شعرهاي پارسي را به دو نوع كهن و نو تقسيم كرده اند ؛ كه اگر بخواهيم از تعلق نسبي به ادبيٌات عرب ، بنا به شعرهاي عروضي ، در آئيم و به معيارهاي جهاني به شعرپارسي بپردازيم نمي توانيم تنها به شعرهاي كهن يا عروضي بسنده كنيم ؛ و شعر نو ، آزاد ، و سپيد را به حساب نياوريم . برعكس ، در « ادبيٌات پيشرو جهاني » شعر نو يا به نظر ما « شعر آزاد » ، اصل و اساس اكثر قريب به اتفاق بررسي ها واقع مي شود ؛ و نامگذاري مصراع ها بر اساس شعر آزاد صورت مي گيرد .

مصراع يك هجائي (2) ؛ مانند :

.......

آه ...

سهم من اين است ،

سهم من اين است

سهم من ،

فروغ فرخ زاد . شعر « تولدي ديگر »

مصراع دو هجائي ؛ مانند :

در مزار شهيدان

     ه/نوز

خطيبان حرفه اي...

احمد شاملو . شعر « صبح »

مصراع سه هجائي ؛ مانند :

آسمان را بارها

             با ابرهائي تيره تر از اين

دي/ده/ ام

شفيعي كدكني . شعر « پرسش »

از اينجا به بعد هجا ها اضافه مي شوند تا به شعرهاي كهن و چندتفاوت اساسي بين شعرهاي كهن و شعرهاي نو مي رسيم :

- تعداد هجاها در شعرهاي كهن زياد اند

- تعداد هجا ها در مصرع هاي فرد و زوج شعرهاي كهن ، برابر يا تقريبا" برابر اند . پس :

- شعرهاي كهن داراي مصراع هاي فرد و زوج اند ؛ و نهايتا" :

- شعرهاي كهن در چارچوب يك اصل هنري ( قرينه سازي ) قرار مي گيرند ؛ درست چون معماري كهن مساجد و مدارس ما ...

1. 
   اين موضوع در اين سايت كه با انتشار شعرهاي انگليسي –تركي – عربي - فرانسه -  و... علاوه بر شعرهاي پارسي به تدريج جنبه اي بين المللي به خود مي گيرد اهمٌيت مي يابد اگر چه تكيه نويسنده بر شعرهاي پارسي و پس از آن ، به فرض كاملترين زبان ادبي جهان بودن ، بر زبان فرانسه است .


2. 
   سالها است كه برخي در ايران به دليل نا آگاهي از قواعد جهاني شعر و يا طرفداري ضمني از شعر هاي « پر هجا » ي كهن ، مصراع يك هجائي و يك واژه اي را مصراع نمي دانند .

شيوه وسط چين شعر آزاد و شعر سپيد كه تنگناي فنٌي اين سايت ما را به آن مجبور ساخته است نه تنها خواندن و درك مطالب اين يادداشت ها را دشوار مي سازد ؛ بلكه ، به عمد يا غير عمد ، از جايگاه و حيثيٌت شعر نو مي كاهد ....