شعر زرتشتي باستان

آنچه كه شعرهاي ايران باستان ، به ويژه شعرهاي حضرت زرتشت (ع) و پيروان وي را عيني ، دنيوي ، كاربردي ، و بنابر اين خدمتگزار بشر مي كنداعتقاد وي به اهورا مزدا (ايزد دانا ، و حٌي توانا ) است ؛ يعني نيرويي كه منادي پرهيز از بدي ها و گرايش به خوبي ها ( مصداق امر به معروف ، و نهي از منكر ) است ؛ و افراد بشر را به پندار نيك ، گفتار نيك و كردار نيك رهنمون مي شود .

هدف

هدف ، كار ، و آنهم « كار درست » يا درستكاري است كه به مفهوم امروزي « كار » اقتصادي ، توليدي ، و تعامل و تعاون ، همكاري و همياري ، مجموعا" كردار نيك را تشكيل مي دهند .

حضرت زرتشت در اوستا ، و بنابر اين در شعرهاي اوستائي و گات ها ، مردم را نه در حقيقت به ستايش اهورامزدا ، بلكه به ستايش شخصيٌت اهورا مزدا و در واقع كار نيك يا درستكاري و نيكو كاري كه خواست اهورا مزدا است فرا مي خواند ؛ و هر كرداري را كه هر فرشته اي نمود آن است ستايش مي كند . فرد زرتشتي بايد با « كردار نيك » به ياري اهورا مزدا بر عليه اهريمن برود ، و طبيعي است كه وقتي كردار نيك بر جهان حاكم شود ، جهان به بهشت تبديل مي گردد (1) .

مخاطبان

شعر و نثر پيش از اسلام در ايران از نظر صورت يا شكل ، ساده ، روان ، به دور از تكلٌف و تصنٌع و پيچيدگي كه شعر از از فهم عموم مردم دور مي سازد ، در عباراتي كوتاه و سليس است . منتهي براي اين كه در قيد و بند همين تصنٌع نباشند از تكرار واژه ها ، از جمله براي تاكيد بر آنها پرهيز نمي كرده اند ؛ و چه بسا مثلا" چند مصرع يا عبارت داراي واژه هاي متعدد « كرد ار » مي شده است . از تكرار واو عطف هم پرهيز نداشته اند ؛ و در تفهيم هر چه بيشتر مقصود خود به تمثيل و كاربر « كلمات قصار » نيز توسٌل مي جسته اند .

(1) بعد ها در اراداويرافنامه بهشت و جهنٌم به صورت ديگري مطرح شده اند .