نشست بررسی وضعیت زبان فارسی در پتنا(عظیم‌‌آباد) هند با حضور علیرضا قزوه وابسته فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در دهلی نو، پروفسور عابد حسین و محمدصادق حسین از اساتید دانشگاه پتنا شب گذشته در گروه بین‌المللی هند ایران برگزار شد.

صادق حسین در ابتدای این جلسه با اشاره به خبر درگذشت زنده‌یاد حسین آهی، این واقعه را ضایعه‌ای بزرگ برای زبان و ادب فارسی دانست. او در ادامه در پاسخ به پرسش قزوه درباره سابقه آشنایی‌اش با ایران گفت: من یک‌بار در سال 1997 میلادی زمانی که دانشجوی مقطع دکتری دانشگاه جواهر لعل نهرو دهلی نو بودم، برای دانش‌افزایی به مدت یک‌ماه به ایران سفر کردم. در این سفر با حضور در دانشگاه علامه طباطبایی با اساتیدی چون سیروس شمیسا، غلامعلی حداد عادل و دیگر اساتید آشنا شدم. همچنین به شهرهای مختلف ایران سفر کرده‌ام. در تهران مزار مقدس امام خمینی(ره) را زیارت کرده و پس از آن به شهر قم سفر کردم و ضمن زیارت حرم حضرت معصومه(س)، با مدرسه فیضیه قم و کتابخانه آنجا آشنا شدم. آرامگاه فردوسی و امام محمد غزالی در طوس، مزار عطار و خیام در نیشابور از جمله دیگر اماکنی است که در این سفر بازدید کردم.

این استاد دانشگاه در ادامه به وضعیت زبان فارسی در عظیم‌آباد هند اشاره و اضافه کرد: متأسفانه این روزها وضعیت زبان و ادبیات فارسی در ایالت بیهار خوب نیست. دانشجویان، زبان فارسی را خیلی کم انتخاب می‌کنند. عوامل گوناگون برای ایجاد چنین وضعیتی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به این اشاره کرد که دانشجویان پس از فراغت از تحصیل علم، خیلی کم استخدام  می‌شوند؛ این در حالی است که پیش از این فارغ‌التحصیلان موقعیت‌های  زیادی برای استخدام در دبستان و دبیرستان‌های بیهار داشتند که این روزها این دست فرصت‌ها بسیار کاهش یافته است. با توجه به این مسائل یکی از درخواست‌های ما این است که استاد اعزامی از ایران در دانشگاه ما بیاید تا در احیای این زبان و ادب ما را یاری کند.

صادق حسین در ادامه در پاسخ به پرسش دیگر قزوه درباره ارتباط با کتابخانه خدابخش و فعالیت‌های مربوط به تصحیح نسخ خطی نیز گفت: ما با کتابخانه خدابخش ارتباطات صمیمانه داریم.  با همکاری یکدیگر کارهای معرفی و تدوین نسخه‌های خطی را ادامه می‌دهیم. در حال حاضر مشغول تصحیح و تدوین انتقادی نسخه خطی مفیدالانشای منشی لیکهراج هستم که دو نسخه از آن در این کتابخانه نگهداری می‌شود.

وی همچنین در ادامه از روند انتشار تنها مجله فارسی در هند انتقاد کرد و افزود: ارتباطات ما با خانه فرهنگ ایران در دهلی نو از زمان دیرینه خوب بوده است. این ارتباط از دوران دانشجویی برقرار بود. اوایل که  کمی لکنت در حرف زدن فارسی داشتم، فضای ادبی خانه فرهنگ بسیار کمک کرد که آن لکنت را برطرف کنم. اساتیدی چون پروفسور اظهر دهلی همواره کمک و تشویق می‌کردند که برنامه‌های مربوط به زبان و ادب فارسی با همکاری خانه فرهگ برگزار شود که در نهایت سه برنامه سمینار بیدل در سال 2010، دوره بازآموزی 15 روزه در سال 2009 و برگزاری سمینار نسخه‌شناسی فارسی در سال 2012 از جمله این برنامه‌ها بود؛ البته نمی‌دانم دیگر چرا این گونه برنامه‌ها برگزار نمی‌شود. حتی ما این روزها مجله «قند پارسی» را  به وقت دریافت نمی‌کنیم؛ این در حالی است که قبلاً بلافاصله  پس از انتشار این مجله که تنها مجله فارسی در هند است، به دست ما می‌رسید.

عابد حسین نیز در ادامه این گفت‌وگو ضمن تسلیت درگذشت زنده‌یاد آهی به همه فارسی‌زبانان، به سابقه راه‌اندازی گروه زبان فارسی در دانشگاه پتنا اشاره و اضافه کرد: گروه زبان فارسی در 1917 میلادی با تأسیس دانشگاه پتنا راه‌اندازی شد و اساتیدی چون پروفسور عبدالمنان بیدل، شمس‌الدین احمد، اقبال حسین و پروفسور عطا کاکوی جزو اولین اساتیدی بودند که در این دانشگاه حضور داشتند.

وی همچنین در ادامه راجع به مشکلات زبان فارسی در پتنا گفت: مشکلات زبان فارسی چیزی نیست که به آسانی بتوانیم حل کنیم. تقریباً همه ما و شما به یک اندازه‌ در باره زبان فارسی  دچار کم کاری هستیم و کسی نباید خودش را از این مشکل مبرا کند. فقط اینقدر هست که در هند مقام و ارزش سابق را از دست داده است. زبان فارسی نیازمند پاک شدن از آسیب‌زدگی دولتی است تا در هند ارزش سابق خود را به دست آورد؛ بخشنامه‌های دولتی نمی‌تواند این زبان را نجات دهد، بلکه باید شیرینی و جاذبه آن را در معرض نگاه مردم جهان قرار گیرد. خوشبختانه با وجود قله‌های زبان فارسی مثل فردوسی، سعدی، مولانا، حافظ و بیدل می‌توان این زبان را دوباره به جایگاه اصلی‌اش برگرداند؛ زیرا بشر امروز در جستجوی معنویت است و معنویت در این زبان‌هاست.

این استاد دانشگاه در ادامه به میزان آشنایی مردم پتنا(زادگاه بیدل) با این شاعر اشاره کرد و گفت: متأسفانه بیدل در سرزمین مادری خودش یعنی پتنا یا همان عظیم‌آباد سابق خیلی گمنام است. آنقدر که بیدل را در ایران، افغانستان و تاجیکستان می‌شناسند در سرزمین مادری خودش نمی‌شناسند.