شعر درخت آسوريك يا درخت آشوري كه مناظره بين يك درخت ، يا مجسمٌه ي مذهبي يك درخت ، با يك بز است نه تنها از نظر محتواي كلام از مباني شعر ، ادب ، و فرهنگ ايراني به شمار مي رود ، بلكه با وجود آنكه از نظر شكلي – شعري به مرور زمان وزن خود را از دست داده است از نظر نحوه ي بيان مي تواند معرٌف يكي از اساسي ترين مشخصٌات سبك شعر پارسي باشد ؛ به ويژه كه فرهنگ مناظره در ايران ريشه دار است ؛ و از جمله ، هرودوت نوشته است : پس از قتل بردياي دروغين هفت تن از بزرگان ايران در باره حكومت آينده كشور به مناظره نشستند تا سرانجام داريوش را به پادشاهي برگزيدند .

مناظره

شعر درخت آشوري به صورت مناظره است . مناظره به معني با هم نظر كردن ، با هم انديشه كردن و بحث كردن درباره حقيقت و ماهيٌت موضوعي معيٌن است ( استدلال تعاملي ) .

پس از ورود اسلام به ايران ، و رواج منطق ارسطويي در قلمرو علوم فقه و كلام مناظره بين رهبران مذاهب مختلف بالا گرفت .

مناظره با حماسه وارد شعر اسدي طوسي شد ؛ و از آنجا به صورت يكي از مشخصٌات اشعار پارسي زبانان ، به ويژه در قالب هاي شعري قصيده و قطعه ، در آمد .

ناصر خسرو قبادياني (394 – 486 ه.ق) شاعر ، فيلسوف ، طبيب ، رياضيدان ، موسيقيدان ، منجٌم و حافظ قرآن كريم از طرفداران مناظره بود كه اشعار مناظره اي وي چون « مناظره درخت و كدو » شهرتي به سزا دارند .

نظامي گنجوي ( 535 – 612 ه.ق) در « خسرو و شيرين » مناظره اي بين خسرو و فرهاد ساخته است .

خواجه حافظ شيرازي (727 – 792 ه.ق) از ديگر شعرايي است كه از سبك مناظره استفاده كرده است :

گفتم غم تو دارم ، گفتا غمت سرآيد

گفتم كه ماه من شو ، گفتا اگر برآيد

اين شيوه ي اصيل شعر پارسي كه يك قطب خود را در مرو ، يا بلخ ( اكنون در تاجيكستان ) ، يك قطب خود را در گنجه ( اكنون در ج. آذربايجان ) ، و يك قطب خود را در شيراز كه اكنون مركز فارس است مي بيند پس از حدود پانصد سال توسط شاعري كه اين روزها مصادف با سالگرد تولد وي است ، يعني رخشنده اعتصامي ( پروين )بازسازي شده بر تارك ادبيٌات معاصر اين فرهنگ اصيل و گسترده مي درخشد :

محتسب مستي به ره ديد و گريبانش گرفت

مست گفت اي دوست اين پيراهن است افسار نيست